Kosovo i Metohija

Južna srpska pokrajina je, pored Makedonije, preostalo potencijalno krizno podrucije na Balkanu.

Sadašnju politicku situaciju na Kosovu i Metohiji karakterišu separatisticke težnje kosovskih Abanaca, veliki broj proteranog ne-albanskog stanovništva - mahom Srba, nerešeni slucajevi nestalih ljudi na obe strane - njih skoro pet hiljada, međusobne optužbe za ratne zločine, nepostojanje dijaloga između albanskih i jugoslovenskih, odnosno srpskih vlasti, opšta nesigurnost za srpsko i nealbansko stanovništvo. Sve ovo opterećuje odnose i život u ovom delu Srbije.

Ni oružane snage KFOR-a, ni administracija UN na Kosovu i Metohiji nisu uspeli da otklone teško viševekovno nasleđe srpsko-albanskog konflikta. Za vreme vladavine prethodnog nedemokratskog režima u Srbiji, krajem devedesetih godina, taj konflikt je prerastao u krvav oružani sukob koji je doveo do bombardovanja SR Jugoslavije i ulaska NATO trupa (Sporazum o Vojno-tehnickoj saradnji, Kumanovo) na Kosovo i Metohiju.

Savet bezbednosti je doneo Rezoluciju 1244 kojom se reguliše privremeni status Kosova i Metohije i definišu putevi za uspostavljanje trajnog mira na ovom delu teritorije, koja je u sastavu Republike Srbije, odnosno Državne zajednice Srbije i Crne Gore.

Zato podatke o ovoj pokrajini dajemo sa nadom da ce Unmik, međunarodna zajednica, vladajuce albanske partije na Kosovu i Metohiji i srpske, odnosno jugoslovenske vlasti uspeti da nadu zajednicko rešenje za Kosovo i Metohiju u skladu sa Rezolucijom 1244. Trebalo bi obezbediti miran i bezbedan život za sve gradane Kosova i Metohije, neometan povratak prognanim i izbeglim licima, kojih u ovom trenutku ima oko 200 hiljada, kao i davanje široke autonomije Kosovu i Metohijiu i Metohiji, u okviru Državne zajednice Srbije i Crne Gore.

Kosovo i Metohija zahvata površinu od 10.849 km2, ili oko 12 odsto teritorije na jugozapadu Republike. Priština je administrativno, privredno i kulturno središte pokrajine.

Teritorijalna organizacija

Kosovo i Metohija sastoji se od 29 opština i 5 okruga, cija su sedišta u gradovima Prištini, Peći, Prizrenu, Kosovskoj Mitrovici i Gnjilanu.

Kosovo i Metohiju od susedne Albanije deli planinski masiv Prokletija, a od Makedonije Šar-planina, na kojima se nalaze i dva najviša planinska vrha u Srbiji: Đeravica i Crni vrh. Pokrajinu čine dve regije koje se razlikuju sastavom tla i klimom, a međusobno su odeljene planinama Ćićavicom i Crnoljevom.

Reljef

Južna srpska pokrajina ima vrlo raznovrstan reljef: sastoji se od planinskih venaca kojim je obrubljena, a oni su ispresecani klancima i dosta širokim dolinama reka Binacke Morave, Laba i Belog Drima.

Kosovo i Metohija se prostire u jugoistocnom i istocnom delu pokrajine, blizu moravsko-vardarske doline i pretežno je brdovito, tako da rudna bogatstva predstavljaju glavni prirodni potencijal ove oblasti. Metohija nalazi na zapadu i severozapadu pokrajine i obiluje kvalitetnim obradivim zemljištem, što bitno određuje njenu privredu.

Medusobna geografska odeljenost Metohije i Kosova uslovila je i razliku u biljnom i životinjskom svetu, tako da je za Metohiju karakteristican uticaj Mediterana , pa je to regija sa najviše primera mediteranske flore i faune u celoj Srbiji, dok se Kosovo po tome ne razlikuje od ostatka Srbije.

Saobraćajni značaj

Kosovo i Metohija predstavljaju razvode reka koje pripadaju crnomorskom, jadranskom i egejskom slivu, iz cega proizlazi i saobracajni znacaj ove pokrajine. Ona svojim istocnim rubom dotice moravsko-vardarski pravac, kojim prolazi jedan krak autoputa, dok druga važna saobracajnica kroz Srbiju, Ibarska magistrala, prolazi severozapadnim delom pokrajine. Planira se i izgradnja novog kraka autoputa, koji bi se od Niša odvajao na zapad, išao preko Kosova, Metohije i Crne Gore i izbijao na Jadransko more.

Stanovništvo

Prema popisu iz 1991. godine Kosovo i Metohija broji 1.956.196 ljudi ili nešto manje od 20 odsto stanovnika Srbije. Nacionalni sastav predstavlja šaroliku smesu, a dominiraju Albanci sa 1.596.072, odnosno 82,2 osdto stanovništva pokrajine, ili oko 17 otsto stanovništva Srbije. Drugi po brojnosti su Srbi sa 194.190, zatim muslimani sa 66.189, pa Romi sa 45.745, Crnogorci sa 20.356, Turci sa 10.446, Hrvati sa 8.062 i druge manje nacionalne i etničke skupine, kojih ima ukupno 24.